18/10/2024

Getxoko ondare historikoa eta kulturala berrikusteko aukera Teresa Lavinaren bi dokumentalen eskutik

  • ‘Las casas baratas de Romo’ eta ‘Las barreras: un relato de dos barrios’ lanen proiekzioa Romo Kultur Etxean eta Areetako Andrés Isasi Musika Eskolan izango da, hurrenez hurren, bihar eta hilaren 25ean
  • Emanaldiak Ondarearen Europako Jardunaldietako programaren barruan daude

Teresa Lavina zuzendariak Getxoko historiaren zati bat hurbilduko dio publikoari bihar eta hilaren 25ean, Romo eta Areeta inguruko leku esanguratsuenetako bi protagonista dituzten bi dokumentalen eskutik: delako ‘etxe merkeak’ eta Gobela ibaiko hesiak. Lehenengoa bihar, urriak 19, izango da Romo Kultur Etxean arratsaldeko 18:00etan eta, bigarrena, urriaren 25ean, Areetako Andrés Isasi, 20:00etan. Bi saioetarako sarrera doakoa izango da, lekua bete arte.

Lehenengo dokumentalak, “Las casas baratas de Romo” izenekoak, Romoko eraikin enblematikoenetako baten historia birsortzen du, 1923an hasi baitziren eraikitzen. Ekimen hori ‘El hogar obrero de Guecho’ izeneko kooperatibatik abiatu zen. Kooperatiba Bilbo-Areeta trenbideko langileek eta linearen azpiegituretan parte hartu zuten metalurgiako langileek osatzen zuten.

Eremu urbanizatuaren eta auzoko landa-eremuaren arteko muga izango zen eraikinean eraikita, Areeta Neguriko burgesiaren etxebizitzetatik gertu, kale batek bereizitako 80 familia-etxe hartu zituen auzoak. Horien eraikuntzaren mendeurrena dela eta, Teresa Lavinak proiektuaren historia birsortzen du, baita garai hartako ingurune sozial eta historikoa ere, bertan bizi ziren edo bizi ziren pertsonen testigantzekin aberastutako kontakizun bat jendeari hurbiltzeko.

Bestalde, “Hesiak: Bi auzoren kontakizuna” lanean, Gobela ibaiaren ondoko trenbideko hesien historia nabarmentzen da. Trenbidearen eta hiri-ingurunearen arteko banaketa hutsa izateaz gain, Areeta eta Romo auzoen arteko banaketa ere izan zen (1887tik 1995era bitartean), eta errealitate sozioekonomiko kontrajarria zuten bi eremuren arteko alegiazko banalerroa ezarri zuten. Horiek jada existitzen ez diren arren, psike kolektiboan oraindik ere bereizketa sakona dago.

Hainbat lekukotasunen bidez, dokumentalak erakusten du oztopo ez-fisikoek bi komunitateak bereizita mantentzen jarraitzen dutela. Kontakizunak, gainera, erronka egiten dio publikoari zatiketaren izaerari buruz hausnartzeko, eta zatiketa horrek auzokideen oroimenean nola iraun dezakeen hausnartzeko, nahiz eta jada oztopo fisikorik ez egon; aldi berean, zubiak sortzea proposatzen du, gizarte-maila desberdinetako pertsonak hurbiltzeko.

Zuzendaria

Teresa Lavina Galwayn (Irlanda) bizi den zinemagilea da, eta bere lan artistikoa Irlandako Zinema Amerikarraren Jaialdiaren eta Irlandar Zinemaren Jaialdiaren zuzendaritzarekin uztartzen du, azken hori datorren urtean Espainian abiatuko dela. Horrezaz gain, nazioarteko hainbat jaialditan epaimahaikide aritu da. Zinema eta Dokumentalean graduatua, komunitate eta kultura ezberdinen arteko zubiak sortzen eman du bere lana azken bi hamarkadetan, inklusioaren eta aniztasunaren aldeko apustua eginez hainbat proiekturen bitartez. Bere filmek giza eskubideak eta justizia soziala bezalako gaiak jorratzen dituzte, ordezkaritza txikia duten taldeetan. ‘Untold Secrets’ eta ‘Mincéir’ dira bere lanetako batzuk. Orain arte, Toronto, Vancouver, Amsterdam eta Dublingo jaialdietan lortu ditu sariak. Duela gutxi, gainera, Valladolideko Seminciko Dokumental Onenaren kategorian izendatu zuten.

Jardunaldiak

Bizkaiko Foru Aldundiak bultzatuta, Ondareari buruzko Europako Jardunaldiak lurralde historikoko hainbat udalerritan egiten dira, eta hainbat jarduera, ibilbide eta bisita gidatu hartzen dituzte. Getxoren kasuan, Abraren inguruko burdinaren industriarekin lotutako hainbat lekutara egingo dira bisitak, bai eta arrantza-jarduerara, Andra Mari auzora eta bertako elizara eta kostaldera ere, tailerrekin eta dokumentalen proiekzioekin batera. Azken horiek Getxo Kulturak antolatuta.